Năm 2009, Satoshi Nakamoto – nhà phát triển tiền điện tử đã phát hành chương trình phần mềm đầu tiên với mục đích triển khai đồng tiền điện tử Bitcoin. Từ đó, Bitcoin không chỉ thu hút được sự chú ý của toàn cầu mà đồng tiền này còn truyền cảm hứng cho rất nhiều đồng tiền điện tử khác.

Các loại tiền điện tử đã sử dụng các khía cạnh vốn có trong khái niệm và chương trình lúc đầu của Satoshi. Lấy mô hình Bitcoin và cải thiện nó. Trong một số trường hợp cụ thể, BTC được sinh ra dựa trên cùng một chương trình và khái niệm cơ bản nhưng lại khác với bản gốc. Như vậy, blockchain bitcoin đã trải qua quá trình được gọi là forking, qua đây, blockchain sẽ được chia thành 2 thực thể riêng biệt với nhau.

Các loại tiền kỹ thuật số thông qua quá trình fork sẽ có tên tương tự BTC: ví dụ như Bitcoin Cash, Bitcoin Cash ABC, Bitcoin Gold,… Đối với các nhà đầu tư tiền điện tử thì khó để phân biệt được sự khác nhau của các đồng tiền điện tử.

Có 2 dạng fork tiền điện tử đó là: Soft Fork và Hard Fork. Về cơ bản, cả 2 dạng này đều làm thay đổi cách hoạt động của giao thức tiền điện tử.

Khái niệm Soft Fork?

Mỗi một Soft Fork sẽ là một sự thay đổi ở giao thức tiền điện tử, theo phương thức tương thích ngược. Nó có nghĩa là: 

Các node chưa cập nhật vẫn sẽ xử lý các giao dịch và đẩy block mới lên blockchain sao cho không vi phạm các quy tắc của giao thức mới là thành công.

Các khối trên Soft Fork đều tuân thủ các nguyên tắc đồng thuận cũ, đồng thời cũng sẽ thêm các quy tắc đồng thuận mới. Do vậy mà nó không yêu cầu các nút trên mạng lưới phải nâng cấp để duy trì sự đồng thuận.

Các khối được tạo bởi các nút theo nguyên tắc đồng thuận cũ sẽ vi phạm các nguyên tắc đồng thuận mới nên có thể sẽ bị lỗi xác thực khi thực hiện cập nhật các nút ở phiên bản mới.



Khái niệm Hard Fork?

Soft Fork là sự thay đổi của giao thức tiền điện tử không tương thích với các phiên bản trước. Cụ thể, các node cũ không được cập nhật, phiên bản mới sẽ không thể xử lý giao dịch hay đẩy các block mới lên blockchain được.

Soft Fork mang đến một Blockchain phiên bản hoàn toàn mới, các node ở phiên bản cũ sẽ không được chấp nhận trên phiên bản mới nữa. Cho nên tất cả người dùng phải cập nhật và nâng cấp phiên bản mới để thực hiện xác thực, xác minh các giao dịch.

Soft Fork được sử dụng để thay đổi giao thức ở hiện tại hoặc tạo ra một giao thức mới độc lập. Tùy thuộc vào mỗi tình huống mà các hard fork được chấp thuận và thực hiện theo kế hoạch hoặc sẽ không được chấp thuận và gây ra nhiều tranh cãi.



Các lần nâng cấp Bitcoin

Từ ngày đầu thành lập, BTC đã có nhiều sự kiện Hard Fork ra mắt người dùng, sau đây là những lần Hard Fork đáng chú ý.

Bitcoin XT

Thực chất, Bitcoin XT là một trong các hard fork gây được chú ý đầu tiên của BTC. Phần mềm được ra vào cuối năm 2014 bởi Mike Hearn, gồm các tính năng mới. Ở phiên bản trước, cho phép tối đa mỗi giây hoàn thành được 7 giao dịch thì Bitcoin XT hướng đến 24 giao dịch mỗi giây. Để làm được điều này, nó đã tăng kích thước từ 1 Mb lên đến 8 Mb.

Ban đầu Bitcoin XT đã thành công với hơn 1000 node chạy vào cuối năm 2015. Thế nhưng, chỉ vài tháng sau, dự án này đã mất đi sự chú ý của người dùng, dần dần cũng bị lãng quên. Hiện tại thì Bitcoin XT đã không còn tồn tại nữa.

Bitcoin Classic

Khi Bitcoin XT không tồn tại nhưng một số thành viên trong cộng đồng vẫn muốn khối lượng tăng lên nên năm 2016 các nhà phát triển đã đưa ra Bitcoin Classic. Khác với Bitcoin XT, Bitcoin Classic chỉ có ý định tăng lên 2 MB. 

Cũng tự như Bitcoin XT, Bitcoin Classic đã nhận được sự quan tâm vào thời gian đầu, có khoảng 2000 node chạy trong vài tháng. Đến thời điểm hiện tại thì dự án này vẫn tồn tại nhưng không nhận được nhiều sự chú ý nữa. Tính đến thời điểm viết bài, dự án này đang ở vị trí 1,317 trên bảng xếp hạng vốn hóa.

Bitcoin Unlimited

Bitcoin Unlimited được phát hành vào năm 2016 nhưng vẫn còn là một bí ẩn. Các nhà phát hành đã tiến hành code nhưng lại không chỉ ra loại fork mà họ mong muốn. Sự khác biệt của loại fork là cho phép người khai thác quyết định kích thước khối với giới hạn các node trong phạm vi 16 Mb.

Dù Bitcoin Unlimited được quan tâm trong thời gian dài nhưng dường như hiện tại vẫn không được chấp nhận nữa.

Segregated Witness

Pieter Wuille - Nhà phát triển Bitcoin Core đã trình bày ý tưởng về Segregated Witness vào cuối năm 2015 và đến năm 2017, dự án này mới được thực hiện.

Segregated Witness ra đời với mục đích giảm kích thước của các giao dịch BTC và cho phép các nhà giao dịch được diễn ra cùng lúc. Về mặt kỹ thuật, Segregated Witness là một soft fork và gây ra nhiều tranh cãi nhất trong các bản nâng cấp của BTC. Nhưng Segregated Witness lại có vai trò thúc đẩy sự phát triển của các Hard Fork tiếp theo.

Bitcoin Cash

Tiếp theo chính là Bitcoin Cash. Đáp lại Segregated Witness, một số nhà phát triển BTC và người dùng đã quyết định bắt đầu một Hard Fork mới để tránh các bản cập nhật mà Segregated Witness mang lại.

Và Bitcoin Cash chính là kết quả của đợt hard Fork này. Tháng 8 năm 2017 nó tách khỏi chuỗi khối, khi ví Bitcoin Cash từ chối các giao dịch BTC.

Tính đến nay, Bitcoin Cash vẫn là đợt hard fork được đánh giá là thành công nhất. Hiện tại, BCH đứng thứ 12 trên bảng xếp hạng vốn hóa. Một phần là nhờ vào sự hỗ trợ của các sàn giao dịch và các nhân vật nổi tiếng. Bitcoin Cash cho phép các node có kích thước 8 Nb và không chấp nhận 

Bitcoin Cash cho phép các nodes với kích thước 8 Mb và không chấp nhận Segregated Witness.

Bitcoin Gold

Đợt diễn ra ngay sau Bitcoin Cash chính là Bitcoin Gold (BTCG), tháng 10 năm 2017. Mục đích để tạo ra đợt hard fork này là khôi phục các chức năng khai thác với các đơn vị GPU (xử lý đồ họa cơ bản). Họ cho rằng, việc khai thác trở nên riêng biệt về phần cứng và thiết bị.

Bitcoin Gold có tính năng độc đáo là "pre-mine", nhóm phát triển đã khai thác được 100.000 coin sau khi hard fork diễn ra. Trong số các coin này đã có nhiều coin ở trong khoản tài trợ đặc biệt. Khoản tài trợ này được sử dụng để tài trợ và phát triển cho hệ sinh thái Bitcoin Gold, một phần trong đó sẽ sử dụng để tra cho các nhà phát triển.

Thực tế, Bitcoin Gold tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của BTC, Nhưng nó lại khác về thuật toán PoW (bằng chứng công việc) mà nó yêu cầu đối với thợ đào, điều này sẽ giúp các thợ đào tiếp cận dễ dàng hơn thay vì phải thay đổi phần cứng.

Bitcoin Cash cho thấy sự trưởng thành và thành công nhất

Giữa cuộc tranh luận quy mô lớn vào ngày 1 tháng 8 năm 2017 về cốt lõi tiền điện tử. Kết quả của các bất đồng giữa những người có ảnh hưởng và các nhà phát triển là Bitcoin Cash (BCH). Một số người lựa chọn mở rộng quy mô onchain bằng cách tăng kích thước khối lên, đây là ý tưởng đã biến thành Bitcoin Cash (BCH) như hiện nay.



Kể từ thời gian đó, nhờ vào sự đóng góp của các tổ chức và một số người đã khiến cho Bitcoin Cash trở thành blockchain mạnh mẽ với quá trình nâng cấp được thiết lập để giảm sự liên quan đến việc nâng cấp trong quá khứ. Điều này rất quan trọng vì đa số các nâng cấp đều ảnh hưởng đến chuỗi bắt nguồn từ việc lập kế hoạch và đưa việc cải tiến giao thức sáu tháng 1 lần.

Kể cả khi có va chạm của các chuỗi số trong quá trình phát triển, Bitcoin Cash đã cố gắng đi về phía trước để đạt được mục tiêu của mình, đó là cung cấp tự do kinh tế cho những người cần nó trên thế giới. Bitcoin Cash được đánh giá là đợt fork BTC thành công nhất: có mặt tại các sàn giao dịch tiền điện tử hàng đầu trên thế giới như Coinbase, Binance, Huobi, Upbit, Okex và cả Paypal. Và nó cũng được hàng triệu người dùng chấp nhận trên toàn thế giới.

Điểm nổi bật của Bitcoin Cash năm thứ tư

Đây là một năm rất thú vị của Bitcoin Cash, đáng buồn là đã trải qua đợt chia cách vào ngày 15 tháng 11 năm 2020, tạo ra một chuỗi khác tên là Bitcoin Cash ABC.

Sự kiện được bắt nguồn từ cuộc thảo luận xung quanh quỹ phát triển cơ sở hạ tầng mà công ty triển khai nút hàng đầu vào tại thời điểm đó, muốn áp dụng DAA mới. Nhưng đa số cộng đồng đều từ chối kế hoạch đề xuất các thợ đào nhượng lại phần thưởng khối của họ cho cơ quan trung ương với mục đích trợ cấp chi phí phát triển và lựa chọn với bộ quy tắc của chuỗi lúc đầu. Sự chia cách này dẫn đến sự phân tách Bitcoin ABC, là do Amaury Sechet – người đứng đầu trong những cộng tác viên của đồng coin này dẫn khỏi dự án Bitcoin Cash.



Bitcoin Cash cũng có một số chiến thắng thú vị. Grayscale được bật đèn xanh để cung cấp cổ phiếu Bitcoin Cash Trust cho các tổ chức vào tháng 8 năm 2020. Giờ đây, các nhà đầu tư có thể tiếp xúc với các loại tài sản mà không cần phải lo lắng về quyền lưu ký. Quyền riêng tư cũng phát triển đáng kể, giao thức Cashfusion có khả năng thay thế để che khuất các giao dịch tiền điện tử ở chuỗi Bitcoin Cash.

Bitcoin Cash cũng tạo ra bước nhảy vọt đối với nền tài chính phi tập trung. Năm 2020, công ty xây dựng các giao thức tài chính phi tập trung General Protocols trên BCH đã huy động được 3 triệu USD từ các nhà đầu tư sau khi đã tung ra ra Anyhedge và Detoken – đây là 2 phiên bản DeFi đầu tiên của các công cụ thiết kế trên giao thức BCH. Bitcoin Cash có khả năng tương thích giống với ETH mang nhiều trải nghiệm cho người dùng.