Hiện nay, những người thích đầu tư có thể tự do đầu tư tài chính vào các dự án phi tập trung. Họ có thể bảo vệ quyền đầu tư riêng tư của mình khi sử dụng các ứng dụng với nhiều tính năng thông minh. Tuy nhiên, càng nhiều người dùng mới tham gia vào đầu tư phi tập trung thì tình trạng lừa đảo càng phát triển. Một trong những cách thức lừa đảo và mang lại rủi ro lớn đó chính là Rug Pull. Vậy khái niệm về Rug Pull là gì? Làm thế nào để tránh gặp phải Rug Pull? Bài viết sau đây sẽ giới thiệu về Rug Pull và cách phòng tránh mà các đầu tư cần biết.

Khái niệm về Rug Pull 

Rug Pull là một trong những chiêu thức lừa đảo, chỉ về hành động rút toàn bộ vốn của các nhà đầu tư trong ngành công nghiệp tiền điện tử. Hành động này diễn ra trên các sàn giao dịch phi tập trung bằng cách khai thác cách thức hoạt động của các nhà tạo lập thị trường tự động. 

Khi gửi thanh khoản vào một nhóm, người dùng sẽ nhận được các mã thông báo như một minh chứng bạn đã gửi tiền. Rug Pull lại khiến cho mã thông báo (token) bị rút hết thanh khoản, sẽ không còn giá trị để trao đổi, người dùng sẽ gặp thiệt hại lớn khi đã mua mã thông báo đó.

Rug Pull hoạt động như thế nào?

Các ứng dụng phi tập trung chạy trên blockchain phổ biến như Ethereum (ETH) và Binance Smart Chain (BSC). Để tạo ra mã thông báo trên các ứng dụng này rất đơn giản nhưng để mã đó có giá trị thì phải có tính thanh khoản. Vì vậy, việc đóng thêm cổ phần để tăng thanh khoản và giá trị cho mã thông báo (token) là một yếu tố vô cùng quan trọng. 

Hiểu một cách đơn giản hơn, mã thông báo tiền điện tử cộng với giá trị thanh khoản bằng tổng giá trị của token. Khi giá trị thanh khoản được tăng thêm từ việc đầu tư thì giá trị của mã thông báo cũng sẽ tăng lên.

Cách Rug Pull hoạt động trên thị trường tiền điện tử như sau

Khi các nhà đầu tư lớn rút vốn từ vùng thanh khoản sẽ làm giảm giá trị của token, gây tâm lý lo sợ, khiến những nhà đầu tư khác sẽ tiếp tục rút vốn của họ. Điều này làm cho giá trị của token càng giảm sâu hơn và sẽ mất dần tính thanh khoản. Giá trị token bằng 0 và không còn tính thanh khoản là rủi ro lớn nhất cho các nhà đầu tư.

Các hành vi Rug Pull thường xảy ra trong hệ sinh thái DeFi, đặc biệt là trên các sàn giao dịch phi tập trung (DEX) như Uniswap hoặc Sushiswap, vì những người tạo mã thông báo gian lận có thể tạo và liệt kê mã thông báo miễn phí mà không cần kiểm tra.

Ví dụ: Rug Pull trên SushiSwap, khi mã thông báo SUSHI của SushiSwap tăng nhanh giá trị. Một nhà đầu tư nào đó đã rút lượng lớn thanh khoản trị giá 14 triệu USD làm cho giá trị của SUSHI giảm sâu. Lúc này mã thông báo giảm từ 9 USD xuống chỉ còn 1 USD trong thời gian ngắn.



Làm thế nào để tránh Rug Pull?

Một số điều bạn cần biết để tránh gặp phải Rug Pull khi quyết định đầu tư vào các dự án phi tập trung:

+ Kiểm tra nhóm thanh khoản mà Dự án Defi đưa ra

Để kiểm tra tính thanh khoản của một nhóm cụ thể gắn liền với các dự án nhất định không có gì khó khăn nếu bạn nắm được các thông tin cần thiết. Điểm mạnh của một dự án Defi phụ thuộc vào tính thanh khoản của dự án có cao hay không. Tuy nhiên, vấn đề không chỉ nằm ở đó, trước khi đầu tư, bạn cũng nên kiểm tra vốn còn lại của dự án đó và người chủ của dự án là ai.

Ví dụ: UniSwap, Bancor, AAVE , Compound là các nhóm đã tồn tại lâu khoảng 2-3 năm. Họ có đủ giá trị thanh khoản để được khóa vào hệ sinh thái Defi. Họ sẽ tạo được niềm tin đối với các nhà đầu tư đang cân nhắc tham gia.

+ Nghiên cứu lịch sử của người sáng lập

Bạn không nên tin ngay vào những thông tin hoặc quảng cáo nào đó khi thông tin đó cho biết bạn sẽ nhận được lợi nhuận cao hơn. Việc đầu tư khi chưa có sự tìm hiểu sẽ rất dễ dẫn đến rủi ro. Điều quan trọng là bạn phải luôn nghiên cứu, tìm hiểu kỹ về những người sáng lập dự án Defi mà bạn đang quan tâm. Xem xét về đội ngũ sáng lập dự án giúp các nhà đầu tư xác định dự án đó có hợp pháp không và họ đã từng hoạt động tốt không.

+ Thời gian khóa mã thông báo được Defi thực hiện

Tính thanh khoản là một nhóm quỹ mà các nhà phát triển mã thông báo tiền điện tử cần tạo ra để cho phép các nhà đầu tư của họ mua và bán ngay lập tức. Nếu không có nhóm này, các nhà đầu tư sẽ phải đợi ai đó khớp lệnh mua hoặc bán của họ và không có gì đảm bảo rằng giao dịch sẽ được hoàn thành. Nếu không có đủ thanh khoản, các chức năng giao dịch sẽ không thể cung cấp được, cụ thể:

1. Hoán đổi mã thông báo (token)

2. Nhà thiết lập thị trường tự động ( viết tắt AMM)

3. Cho vay và vay tiền điện tử

4. Khai thác tiền điện tử / Tích lũy lợi nhuận…

Vì vậy, các nhà đầu tư cần luôn tìm hiểu về khoảng thời gian khóa mà nền tảng này thực hiện trên các mã thông báo. Các dự án có uy tín sẽ khóa thanh khoản tổng hợp trong một thời gian nhất định để bảo vệ lợi ích của các nhà đầu tư. 

Để tạo niềm tin cho các nhà đầu tư, thời gian khóa tối thiểu là một năm và tốt nhất là ba năm hoặc lăm năm. Điều này cho phép vốn đầu tư của bạn có thêm nhiều thời gian để phát triển đến nhóm tích lũy thanh khoản và không còn lo lắng về Rug Pull của chủ dự án.

+ Tăng giá mã thông báo đột ngột

Nếu giá mã thông báo đột ngột tăng mạnh trong nhóm thanh khoản nhất định thì người đầu tư nên thận trọng. Đây có thể là một hành động đầu cơ, để thu hút nhiều khoản đầu tư lớn vào dự án của họ. Những động thái như vậy sẽ thường có nhiều rủi ro vì dự án có thể sẽ thực hiện Rug Pull khi các khoản đầu tư đã lớn.

+ Thận trọng với lợi nhuận cao

Có thể có các nhóm Defi mới ra mắt, có thể mang lại lợi nhuận cao cho các mã thông báo của bạn. Đó là do chủ dự án muốn có tính thanh khoản cao hơn. Tuy nhiên, bạn cần phải thận trọng khi một dự án bắt đầu cung cấp lợi nhuận quá cao, khoảng 500% hoặc 1000%. Những dự án Defi lâu năm và đáng tin cậy sẽ không bao giờ đưa ra các mức lợi nhuận như vậy. Bạn nên nghiên cứu thật kỹ lưỡng và đưa ra quyết định đầu tư một cách thận trọng.

Các dự án Defi được bảo vệ để tránh các trò lừa đảo theo cách thức

Năm 2015, nền tảng Ethereum được thiết lập và cho phép xây dựng các ứng dụng phi tập trung chạy trên nền tảng đó. Chính điều này đã dẫn đến sự ra đời của các thị trường tài chính phi tập trung với lượng người đầu tư rất lớn. Có thể nói, việc thành lập nền tảng điện tử này là một ý tưởng độc đáo và đổi mới khi các hợp đồng đầu tư điện tử được thực hiện mà không có sự can thiệp của bên thứ 3.

Hiện nay, dự án Defi là dự án có tổng giá trị thanh khoản rất lớn và hứa hẹn nhiều tiềm năng phát triển. Với sự đầu tư ngày càng nhiều vào tài chính phi tập trung, tiền điện tử ngày càng phát triển, Defi cũng vì thế mà liên tục có sự tăng trưởng qua mỗi năm. Với các ứng dụng Defi, hệ thống tài chính phi tập trung mang lại sự tiện lợi rất lớn cho người dùng. Từ hoạt động cho vay hay vay, gửi tiết kiệm, hạn chế rủi ro… có thể được thực hiện cùng một lúc.



Các vấn đề thanh khoản của các sàn giao dịch hiện nay

Khi tham gia vào các dự án tài chính phi tập trung, các nhà đầu tư thường mong muốn bảo vệ quyền riêng tư và phi tập trung hóa. Xuất phát từ nhu cầu này mà các sàn giao dịch DEX ra đời, cho phép người dùng giao dịch tiền mã hóa mà không thông qua bất kỳ tổ chức trung gian nào. Sàn giao dịch DEX mang lại nhiều lợi ích cho người dùng như niêm yết token miễn phí, giảm chi phí cho các dự án. Tính thanh khoản của DEX cũng cao hơn nhằm hỗ trợ cho các dự án nhỏ hơn.

Tuy nhiên, hoạt động Rug Pull diễn ra trên Defi ngày một nhiều do sự phát triển của Defi ngày một lớn mạnh. Người đầu tư sẽ gặp phải rủi ro lớn khi tính thanh khoản bị loại bỏ do hoạt động lừa đảo. Nhiều dự án đã phải tìm nhiều giải pháp khác nhau. Một trong những điều quan trọng là xem xét tính minh bạch, khả năng tồn tại và danh tiếng của dự án. Ngoài ra, sự tương tác của những người đầu tư trong thị trường điện tử và sự can thiệp của các chủ dự án cũng góp phần bảo về các nhà đầu tư.

Hiện nay, nhiều dự án đang tìm ra các giải pháp thông qua việc xây dựng các sản phẩm để giải quyết các vấn đề lừa đảo diễn ra ngày một nhiều với Defi. Để tạo ra một môi trường tài chính phi tập trung lành mạnh và đáng tin cậy như Defi, những nhà sáng lập đã, đang và luôn sáng tạo, điều chỉnh, phát triển giải pháp hiệu quả hơn.