Phân biệt Tiền ảo, Tiền điện tử và Tiền kỹ thuật số

Tiền Điện Tử, Tiền Kỹ Thuật Số và Tiền Ảo (hay Tiền Mã Hoá, Cryptocurrency) là những khái niệm mà chúng ta vẫn thường nghe hàng ngày trên các phương tiện truyền thông và chúng khiến không ít người bị lẫn lộn giữa tính chất của các loại tiền này. Có thể thấy, rõ ràng Tiền ảo, Tiền điện tử, Tiền kỹ thuật số không giống nhau, vậy bản chất của các khái niệm này khác nhau như thế nào?

1. Tiền Ảo là gì?
Tiền ảo - Cryptocurrency hay còn được gọi là tiền mã hóa, tiền thuật toán... là một dạng tài sản kỹ thuật số được tạo ra để hoạt động như một loại trao đổi trung gian sử dụng mật mã. Hiểu một cách đơn giản, bạn mua tiền ảo nó tương tự như khi bạn mua vàng, tích trữ dưới dạng tài sản giá trị, nhưng chúng ta sẽ không biết rõ giá trị trong tương lai như thế nào, tăng hay giảm, và bạn không thể cầm nắm được như vàng. Tiền ảo không phải là đồng tiền pháp định, không được pháp hành theo quy định của bất kỳ Chính phủ hay cơ quan quản lý tiền tệ nào mà thường được sáng lập, kiểm soát bởi các đơn vị tư nhân hoặc tổ chức. Tuy nhiên, không có bất cứ cơ quan nào chịu trách nhiệm với tính rủi ro của nó, các ngân hàng thường không chấp nhận cung cấp dịch vụ cho chúng. Và chính vì tiền loại tiền này không được kiểm soát, không có cơ quan nào chịu trách nhiệm nên chúng cũng được gọi là tiền ảo. Để thực hiện được các giao dịch, tiền ảo phải sử dụng chức năng mã hóa, Blockchain chính là yếu tố cốt lõi cấu tạo nên tiền ảo, làm cho đồng tiền được mã hóa, mang tính chất phi tập trung và minh bạch. Thực tế, trong những năm gần đây, loại tiền tệ này trở nên phổ biến và mang lại những lợi ích không thể nào chối bỏ.

Theo Tổ chức quốc tế về Tiêu chuẩn hoá (ISO), Tiền ảo là tài sản ảo có tính chất tiền tệ, tức là có thể sử dụng nó làm phương tiện để trao đổi, sử dụng theo quy ước ngầm thông qua Internet như một dạng tài sản có giá trị trong một cộng đồng ảo nhất định.

Vào năm 2014, Ngân hàng trung ương Châu Âu đã định nghĩa: Tiền ảo là "đại diện kỹ thuật số của giá trị không phải do Ngân hàng hoặc cơ quan có thẩm quyền phát hành, cũng không nhất thiết phải gắn với tiền định danh, nhưng được các cá nhân hoặc pháp nhân chấp nhận như một phương tiện thanh toán và có thể được chuyển nhượng, lưu trữ hoặc giao dịch bằng hình thức điện tử ".

2. Tiền kỹ thuật số là gì ?

Tiền kỹ thuật số - Digital Money là một dạng tiền tệ chỉ tồn tại ở dạng mã hóa hoặc điện tử, chúng hoạt động dựa trên các thuật toán, không ở dạng vật lý, không phải là một vật chất nào có giá trị tương đương, nhưng nó lại hội tụ gần như tất cả những đặc điểm của loại tiền truyền thống. Tiền kỹ thuật số cũng được gọi là tiền điện tử, tiền mã hóa, hay tiền thuật toán. Tuy nhiên, tiền kỹ thuật số chỉ là một lớp của tiền điện tử vì khái niệm tiền điện tử bao hàm rộng lớn hơn.

Với sự phát triển mạnh mẽ của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, tiền kỹ thuật số ra đời và ngày càng phổ biến ở nhiều quốc gia. Tiền kỹ thuật số ngân hàng trung ương (CBCD - Central Bank Digital Currency): Là một loại tiền pháp định được phát hành và đảm bảo bởi Ngân hàng trung ương của một quốc gia hay của một vùng lãnh thổ, nó ra đời nhằm số hóa tiền mặt, kiểm soát nền kinh tế số của quốc gia. Tiền CBDC có đầy đủ các chức năng của tiền pháp định nên có thể trao đổi theo tỷ lệ 1:1 với các loại tiền truyền thống ở ngân hàng.

Có hai hình thức CBCD tùy theo mục đích và phạm vi sử dụng:

(1) Mô hình CBDC bán buôn: được sử dụng thanh toán trên thị trường liên ngân hàng.

(2) Mô hình CBDC bán lẻ: được phát hành rộng rãi ra công chúng để sử dụng thanh toán cho các giao dịch mua bán như tiền pháp định truyền thống.

Tiền ảo, Tiền mã hóa là một dạng tiền kỹ thuật số sử dụng mật mã để bảo mật, về cơ bản, cả tiền ảo và tiền mã hóa đều được coi là hình thức của tiền tệ kỹ thuật số.

3. Tiền điện tử là gì?

Tiền Điện Tử là dạng tiền tệ nhưng được thể hiện dưới dạng số hoá giá trị tiền pháp định của một quốc gia (ví dụ: VND, USD, EUR, GBP, CAD ...), có thể được đảm bảo bởi Ngân hàng trung ương (NHTW) của quốc gia đó hoặc không. Tiền điện tử hoạt động dựa trên các thuật toán điện tử và được lưu giữ trên Internet, thẻ thanh toán điện tử, hệ thống máy tính… cho phép các giao dịch tức thời có thể được thực hiện liền mạch.

Tiền điện tử có 2 hình thức chính là pháp định và không pháp định (hay còn gọi là tiền ảo):

- Tiền điện tử pháp định là dạng số hóa của đồng tiền được Chính phủ phát hành để có thể dễ dàng trao đổi thông qua Internet giúp các giao dịch không bị gián đoạn. Ví dụ như tại Việt Nam,Tiền điện tử tồn tại trên thị trường dưới hai dạng thức chính gồm Ví điện tử (Ví Momo) và Thẻ trả trước.

- Ngược lại, Tiền điện tử không pháp định thì được gọi là tiền ảo, hiện tại có rất nhiều loại tiền ảo được giao dịch trên thị trường và nổi trội nhất trong số đó là Bitcoin (BTC) được phát minh bởi Satoshi Nakamoto dưới dạng phần mềm mã nguồn mở vào năm 2009.

 So sánh Tiền Điện Tử và Tiền Ảo

Trên thực tế, Tiền Điện Tử, Tiền Kỹ Thuật Số và Tiền Ảo cùng hoạt động dựa trên nền tảng số, kết nối bằng phương thức điện tử và xử lý giao dịch thông qua hệ thống Internet nên vẫn có rất nhiều người dễ dàng bị nhầm lẫn về các khái niệm này. Về cơ bản thì cả tiền ảo và tiền kỹ thuật số đều được coi là hình thức của tiền điện tử. Đối với những người am hiểu về công nghệ thì việc sử dụng những loại tiền này rất dễ dàng, còn với những người chưa biết gì thì việc sử dụng lại trở nên khó khăn.