Ngày 8.5.2022 đã trở thành một cột mốc lịch sử trong thị trường tiền mã hóa, không phải vì giá BTC lập đỉnh cao mới, hay tiền mã hóa đã có bước tiến mới, mà đó lại là một cái tên khác: Terra LUNA. Sự sụp đổ của đế chế LUNA được coi là một trong những sự kiện “đẫm máu” nhất thị trường tiền mã hóa trong suốt chiều dài phát triển 20 năm của thị trường này. Chỉ trong 3 ngày, giá của đồng LUNA đã tụt giảm 100%, kéo theo nhiều hệ lụy khác ảnh hưởng nặng nề đến toàn bộ thị trường nói chung và hệ sinh thái Terra nói riêng. Sự kiện LUNA sụp đổ được nhiều người nói rằng là sự kiện tồi tệ nhất trong lịch sử, thậm chí sự tan vỡ của LUNA còn khiến người ta sốc hơn với việc Bitconnect sụp đổ vào năm 2018. Bài viết này sẽ đưa đến các bạn góc nhìn toàn cảnh hơn về sự kiện LUNA, đồng thời đưa ra một số “thuyết âm mưu” về sự kiện này.

Diễn biến sự kiện:

Như chúng ta đã biết, Terra LUNA là một trong những hệ sinh thái nổi lên vô cùng tiềm năng với nhiều đặc điểm nổi bật, kể đến trong số đó là đồng stable coin thuật toán UST. UST đã trở thành điểm thu hút dòng tiền đầu tư mãnh liệt vào hệ sinh thái này, khi Terra cho phép người dùng staking UST trên giao thức Anchor Protocol và nhận về lãi suất gần 20%/năm - một mức lãi suất không tưởng cho một đồng stable coin. 



Tại thời điểm trước khi biến cố ngày 08/05/2022 xảy ra, LUNA đang đứng trước ngưỡng cửa của việc thành lập liên minh 4pool (liên minh gồm các đồng stable coin bảo chứng cho nhau) giữa UST (Terra), USDT, USDC và FRAX. Các đồng stable coin này sẽ có nhiệm vụ bảo chứng cho giá trị của nhau và kéo cả hệ sinh thái sử dụng các đồng tiền này phát triển mạnh mẽ hơn. Nhưng có lẽ, mọi thứ bắt đầu từ đây. 

Terra đã rút 150 triệu USD từ thanh khoản của 3pool, với mục đích chuẩn bị cho thời kì mới của 4pool. Đây là cú chốt chí mạng, khiến cho lượng UST trong 3pool giảm mạnh, tình trạng thanh khoản đang thấp. Và có “ai đó” đã “vô tình” xả 85 triệu UST ra thị trường, khiến cho nguồn cung của UST tăng lên đột ngột, và đồng stable coin này bị mất peg (giảm sự cân bằng 1:1) khiến UST rớt về giá 0.98 - cú mất peg đầu tiên của UST.

Động thái này đã khiến cho LFG (đơn vị bảo chứng cho LUNA) phải bán bớt LUNA ra để rút UST ra khỏi thị trường (do đồng stable coin UST được neo vào giá trị của đồng LUNA, tức là cứ 1 đơn vị UST trị giá 1 đô được bảo chứng bởi 1 đô la trong giá trị của LUNA). Động thái bán LUNA này vô tình đã tạo nên lực xả cực mạnh cho LUNA, khiến cho LUNA nhanh chóng rớt giá lần đầu tiên, từ 64$ về 32$, tức mất 50% giá trị. Tuy nhiên, động thái này là chưa đủ để khiến cho đồng UST trở lại mức cân bằng 1$, LFG lại tiếp tục phải rút UST từ giao thức Anchor Protocol (giao thức lending của Terra, nơi người dùng có thể staking UST với lãi suất 20%/năm). Động thái này với mục đích để cân bằng lại giá trị của UST, nhưng lại khiến cho người dùng trở nên hoảng loạn khi thấy đồng UST bị depeg. Lực rút ồ ạt xuất hiện trên Anchor Protocol khiến cho tình hình đã căng càng thêm căng. Giá UST bị depeg sâu hơn, rơi về vùng 0,8 và 0,7$, khiến cho sự hoảng loạn được đẩy lên cao. Tình thế bắt buộc lúc này, Terra phải bán đi các tài sản khác của họ là BTC để nhằm mục đích cân bằng lại giá trị của UST. Thật không may, thời điểm Terra bán ra BTC, giá BTC đang có chiều hướng giảm, và động thái bán ra BTC này tạo một lực bán lớn lên BTC, khiến giá BTC giảm mạnh, kéo theo cả thị trường đỏ lửa. Và LUNA cũng hứng chịu sự ảnh hưởng của BTC, giá LUNA lúc này giảm sâu hơn, về vùng 17$ vào ngày 10.05 (giảm 50% so với ngày 09/05). Thị trường lúc nào trở nên vô cùng xấu. 



Những động thái trấn an dư luận sau đó của Do Kwon - Founder của Terra nhằm nỗ lực xoa dịu thị trường dường như là không đủ. Vị thế của LUNA trên tất cả các sàn giao dịch đều giảm mạnh, đã có thời điểm, gần như 100% các lệnh trên các sàn lớn như Binance, FTX.. đều là lệnh short LUNA (dự báo giá giảm). Terra đã có một bước đi rất sai lầm khi bán tháo BTC quá vội vàng, dẫn đến phản ứng dây chuyền: Giá BTC giảm => kéo giá LUNA giảm => lượng LUNA bán ra không thể bù lại đủ lượng UST cần mua vào để giảm depeg => UST giảm mạnh. Đã có thời điểm vào ngày 11/05, giá trị vốn hóa của Terra đã bị sụt giảm nghiêm trọng, khi giá LUNA liên tục bị chia vài lần và không có dấu hiệu phục hồi.



Những nỗ lực đến từ các quỹ đầu tư khác và bản thân Terra nhằm cứu giá trị của đồng UST càng trở nên vô vọng bởi quá trình panic sell của thị trường đã diễn ra và không có dấu hiệu ngừng lại. Giá LUNA giảm càng sâu khiến cho Terra bắt buộc phải hi sinh LUNA để cứu giá trị của đồng UST bằng việc không giới hạn tổng cung của LUNA. Chỉ riêng trong ngày 12.05, lượng cung LUNA được in ra từ con số 1,5 tỉ đã tăng lên thành hơn 6 ngàn tỉ LUNA. Giá trị của LUNA tính từ ngày 08.05 đến ngày 11.05 đã giảm 98%, và gần như không còn khả năng cứu vãn. Sự sụp đổ của LUNA nhanh chóng đến mức có rất nhiều nhà đầu tư không tin vào những gì đang xảy ra, khi một đồng coin đứng thứ 3 thị trường liên tục rớt giá và không có dấu hiệu phục hồi, mặc dù đã có những thời điểm, Terre tiến rất gần đến việc phục hồi giá trị của UST, nhưng mọi nỗ lực dường như đã không đủ để cứu vãn tình hình. 

Sự sụp đổ của đế chế Terra đã dấy lên một hồi chuông cảnh báo về các hệ sinh thái khác đang phát triển các đồng stable coin thuật toán, khiến cho thị trường lung lay dữ dội. Có thể nói rằng, sự sụp đổ của Terra là điều mà chúng ta không thể lường trước trong một thời gian ngắn như vậy. Trong loạt bài tiếp theo, chúng tôi sẽ đưa ra một số phỏng đoán về việc ai là người đứng sau cuộc tấn công vào UST và nền tảng Terra, mời các bạn theo dõi.